|
Temel Bir Kaynak “Eğitimde Yaratıcı Drama” Yazar: Ömer ADIGÜZEL Yayınevi: Naturel “Eğitimde Yaratıcı Drama” bilimsel çalışma disiplini olarak çok yeni bir alan olmasına karşın, çağdaş insanın gereksinimini karşılamada ve yaratıcı bireyi yetiştirmede etkili olabilecek bir alandır. Eğitimde yaratıcı drama, yöntem (araç) ve disiplin (amaç) niteliği ile sistemde etkin olarak yer almamakla birlikte kendisine aynı zamanda bir sanat-estetik eğitimi ve eğitimde etkili ve etkin bir yöntem olarak yer bulmaya çalışmaktadır. 1980’li yıllar Türkiye’de eğitimde yaratıcı drama alanındaki yeni bilimsel bakış ve araştırmaların yoğunlaştığı, eğitimde yaratıcı dramanın bir yöntem, başlı başına bir ders ve bir estetik eğitim alanı olarak sistemde yer aramaya başladığı dönem olarak anılmaya başlamıştır. Bu başlangıçta Prof. Dr. İnci San ile Tamer Levent’in drama adına buluşmaları ve birlikte üretim sürecine girmelerinin önemi büyüktür. Prof. Dr. İnci San’ın yetiştirdiği öğretim elemanlarından birisi olan Yrd. Doç. Dr. Ömer Adıgüzel, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü’ne bağlı Yaratıcı Drama Tezli ve Tezsiz Yüksek Lisans Programının yürütücülerindendir. Yurt içi ve yurt dışında yaratıcı drama alanının değişik konularında atölyeler yöneten Adıgüzel, müze eğitimi, müzede drama, çocuk müzeleri, kültür pedagojisi gibi konularda çalışmaktadır. İlköğretimde Drama, Okulöncesinde Drama, Drama, Sosyal Bilgiler Öğretiminde Drama, Sanat ve Eğitim, Oyun ve Drama İlişkisi, Doğaçlama Teknikleri, Dramada Farklı Yaklaşım ve Yöntemler, Yaratıcı Dramada Kuram ve Uygulamalar, Yaratıcı Dramada Program ve Proje Geliştirme, Çocuk Müzeleri gibi dersleri yürütmektedir. 2003 yılından beri Çağdaş Drama Derneği’nin (ÇDD) Genel Başkanı olarak da görev yapmaktadır. Yaratıcı Drama alanındaki önemli bir eksiği kapatacak olan bu kitap, eğitimde yaratıcı drama alanında kuram ve uygulamada yaşanılan sorunları gidermeye yönelik çalışmalara katkı getirmeyi hedeflemektedir. Kitabın girişinde Türk eğitim dizgesinde son yıllarda yer bulan ve hem örgün hem de örgün olmayan eğitim sürecinde yaygınlaşmasını sürdüren eğitimde yaratıcı dramanın Türkiye’deki gelişim sürecindeki ivmeler anlatılıyor. Kitap, her biri ayrı ayrı ele alınabilecek 9 bölümden oluşuyor. Birinci bölümde, Dram, Dramatik ve Dramatik Durum, Dramatik Oyun, Dramatizasyon, Dramaturgi, Dramaturg, Yaratıcılık, İletişim, Etkileşim, Empati, Animasyon, Atölye, Mış gibi yapmak, Ritüel, Fragman gibi yaratıcı drama ile ilişkili bazı kavramlara değiniyor yazar, İkinci bölümde, Yaratıcı Drama’nın tanımı, Yaratıcı Dramaya Yönelik Diğer Tanımlar, Yaratıcı Dramanın Belirgin Özellikleri, Yaratıcı Dramanın Genel Amaçları, Yaratıcı Dramanın Temel Öğeleri (Bileşenleri), Yaratıcı Drama Lideri, Yaratıcı Dramanın Kullanım Biçimleri-/ Boyutları, Yaratıcı Dramanın Yapılandırılması-Aşamaları , Dramatik Kurgunun Bileşenleri, Yaratıcı Dramada Ölçme ve Değerlendirme ve yaratıcı drama alanının temel öğelerini (bileşenlerini), özelliklerini ayrıntılı bir biçimde açıklıyor. Üçüncü bölümde, Yaratıcı dramanın gelişiminde 18. yüzyılda gelişen ve sanatı olduğu kadar eğitimi de etkileyen romantizmin etkisi bulunduğu tümcesiyle başlıyor. Yaratıcı Dramanın gelişimi ve ilk öncülerin anlatıldığı bölümde, Harriyet Finlay Johnson, Henry Caldwell Cook, Peter Slade, Brian Way, Dorothy Heathcote , Gavin Bolton ve Winifred Ward gibi isimlerin yaklaşımı ayrıntılı bir biçimde anlatılıyor. Türkiye’de Eğitimde Yaratıcı Dramanın gelişimi başlıklı dördüncü bölümde, 1980’li Yıllar Öncesi Yaratıcı Drama Çalışmalarına İlişkin İzler ve 1980’li Yıllar Sonrası Canlandırma Odaklı Çalışmalar, Tamer Levent ve İnci San Buluşması, Uluslararası Eğitimde Yaratıcı Drama Seminerleri, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi’nde Yaratıcı Drama ve Diğer Akademik Çalışmalar, 1980 Sonrası Milli Eğitim Bakanlığı’nda Yaratıcı Drama Eğitimine Yönelik Çalışmalar, Çağdaş Drama Derneğinin Kuruluşu gibi konular ve Yaratıcı Drama’nın Türkiye’deki İlk Öncüleri başlığı ile Selahattin Çoruh, Emin Özdemir, Tamer Levent ve İnci San gibi öncülerin drama anlayışı üzerinde durulmuştur. Tiyatroyu yakından ilgilendiren drama, dramatik, dramatizasyon, rol oynama gibi birbirine yakın kavramlar nedeniyle yaratıcı drama özellikle tiyatro ile çoğu zaman karıştırılmaktadır. Bu yönüyle Beşinci bölümde, Tiyatro ve Tiyatroda Bazı Yaklaşımların Yaratıcı Drama İlişkisi bölüm başlığı ile Tiyatronun Öğeleri (Bileşenleri), Oyun ve Tiyatro Pedagojisi, Tiyatro Pedagojisinin Çalışma Alanları, Çocuk Tiyatrosu-Çocukların Tiyatrosu, Okulda Drama, Okul Oyunu – Okul Tiyatrosu, İsmail Hakkı Baltacıoğlu’nun Okul Tiyatrosu Anlayışı, Okul Tiyatrosu ve Yaratıcı Drama, Mini – Mono Drama, Eğitimde Tiyatro, Anlatı Tiyatrosu, Feminist Tiyatro Pedogojisi, Forum Tiyatro, Öğretici Oyunlar (Lehrstück), Doğaçlama Tiyatrosu (Tiyatro Sporu – Spor Tiyatrosu) gibi konular ayrıntılı olarak işleniyor. Altıncı bölümde, Oyun ve Yaratıcı Drama başlığı altında, Oyun Tanımları, Oyunun Özellikleri, Oyunun Önemi ve Çocuğun Gelişimine Katkıları, Drama-Oyun-Dramatik Oyun İlişkisi konuları işleniyor. Oyun sözcüğü yerine yaratıcı drama sözcüğünün eklendiği düşünüldüğünde açıklamaların yaratıcı drama açısından da yanlışlar içermediği, yaratıcı dramayı son derece kapsadığı görülüyor. Bu nedenle oyun ile yaratıcı drama iç içe geçmiş ancak birbirlerinden farklı kavramlar olduğu üzerinde duruluyor. Yedinci bölümde, yaratıcı drama alanına benzer görünen ancak amaçlar açısından çok farklı özelliklere sahip “Psikodrama” anlatılıyor. Psikodrama, Sosyodrama, Moreno ve Yaratıcı Drama gibi konular ayrıntılı bir biçimde açıklanıyor. Sekizinci bölümde, Yaratıcı drama, kendi amaç ve içeriği olan, belirli öğrenme kuramlarına dayanan ya da bu kuramlarla ilişkili olan, kendine özgü ölçme ve değerlendirme yaklaşımlarına sahip bağımsız bir ders olma özelliğine sahiptir. Bu bölümde, Yaratıcı Dramada Kullanılan Teknikler ve Süreçsel Drama Yaklaşımı ele alınıyor. Dokuzuncu Bölümde, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Finlandiya , Hırvatistan, İsveç, Macaristan, Norveç, Portekiz, Sırbistan, Tayvan, Yunanistan gibi ülkelerde Yaratıcı Dramanın Gelişimi ve Bugünkü Durumu başlığıyla altında inceleniyor. Kitabın sonunda ise hem ülkemizde yapılan yaratıcı drama çalışmaları hem de diğer ülkelerde yapılan çalışmalar kaynakça bölümünde ayrıntılı olarak veriliyor. Genel Hatlarıyla Ömer Adıgüzel’in Eğitimde Yaratıcı Drama Kitabı, Üniversite ve Yüksek Öğretim Ortamlarında, Drama Eğitmenliği Programı Katılımcıları, öğrenme ve öğretme ortamlarıyla uğraşan araştırmacılar için uygulamalı bir kaynak ve rehber kitap olma hedefine uygun olarak hazırlanmıştır. Bu kitap yüksek eğitim ortamında yaratıcı drama ile ilgilenen tüm araştırmacı, akademisyenler ve öğrenciler için tavsiye edebileceğim çok değerli bir eserdir.
Blm Uzm. Murtaza Aykaç |